Bericht RvT
De Raad van Toezicht kijkt terug op een turbulent jaar 2024, waarin universiteiten in Nederland in politiek, maatschappelijk en financieel zwaar weer terecht zijn gekomen. Dat geldt ook voor de UT.
De toenemende polarisatie in politiek en samenleving werd ook op de UT zichtbaar, bijvoorbeeld tijdens de bezetting van de Vleugel of de verstoring van de Dies Natalis. De UT is er veelal in geslaagd om (met elkaar) in gesprek te komen en te blijven, om de inclusieve cultuur binnen de UT-gemeenschap te blijven bevorderen.
In de regio heeft de UT haar aanjagende rol voor de (kennis)economie en bedrijvigheid verder kunnen versterken door nog intensiever in te zetten op samenwerking met andere onderwijsinstellingen en bedrijven.
Verder stond 2024 vooral in het teken van financiële uitdagingen, die ook in de komende jaren hun beslag op de universiteit zullen leggen. Maar uitdagingen bieden ook kansen. Zo is de UT 'Reinventing our UT' gestart, wat tot doel heeft een inspirerend toekomstperspectief te schetsen en de weg te wijzen richting een toonaangevende 4de-generatie universiteit met behoud van een eigen profiel. Het programma 'Reinventing our UT' zal dan ook naast het sturen op financiële discipline in de gehele organisatie en het versterken van de financiële kolom een zwaartepunt vormen in het komende jaar.
De RvT heeft er alle vertrouwen in dat de UT-gemeenschap in staat is de weg naar een toekomstbestendige, adaptieve en financieel gezonde organisatie succesvol af te leggen. Die veranderopgave vraagt eigenaarschap en leiderschap op alle niveaus. Daarbij heeft de RvT ook op de eigen rol gereflecteerd en geconcludeerd dat de RvT zich zal blijven focussen op zowel het solide en kritische toezichthouden als ook het invullen van een coachende rol als sparringpartner voor het CvB. Het vinden van de juiste balans is hierbij cruciaal.
Belangrijke thema’s in 2024
Internationalisering in het hoger onderwijs – wet internationalisering in balans (WIB)
De WIB heeft in 2024 de gemoederen bij universiteiten bezig gehouden, zo ook bij de UT. De UT is zich aan het voorbereiden op de TAO (Toets Anderstalig Onderwijs) voor de bacheloropleidingen. De uitkomsten van deze toets kunnen van grote invloed zijn op het opleidingsaanbod van de UT. Dit zal in 2025 duidelijker worden.
Inclusief en gezond studie- en werkklimaat
In lijn met de Code Goed Bestuur heeft de RvT rond het thema ‘inclusief studie- en werkklimaat’ met het CvB gesproken over de thema’s inclusie en sociale veiligheid. Hierbij is aandacht geweest voor de jaarverslagen van de ombudsfunctionaris, vertrouwenspersonen (voor medewerkers, PhD’s en studenten) en klachten- en geschillencommissie. Deze jaarverslagen zijn besproken in de RvT-vergadering van 12 december 2024. Het is belangrijk dat deze verslagen gedeeld en besproken worden binnen de UT. Dit bevordert een open cultuur en het continue leren.
Daarnaast is de RvT op de hoogte gehouden van de uitkomsten van het (landelijke) onderzoek van de arbeidsinspectie op psychosociale werkbelasting van wetenschappers en de acties die hieruit voortgekomen zijn, zoals een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) die afgelopen najaar is uitgevoerd. De voortgang van de acties uit het plan van aanpak dat op basis van de RI&E is opgesteld en goedgekeurd door de Bedrijfspoli, zal als onderdeel van het HR-beleid ook met de RvT besproken worden.
Integrale veiligheid, kennisveiligheid en cybersecurity
De RvT wordt goed op de hoogte gehouden van de thema’s integrale veiligheid, kennisveiligheid en cyber security.
De RvT heeft ook in 2024 geconstateerd dat binnen de UT alle mogelijke inspanningen worden verricht ten behoeve van cyber security en dat de instelling goed is aangesloten op de landelijke ontwikkelingen en de landelijke organisatie (SURF).
De ontwikkelingen op het gebied van kennisveiligheid worden binnen de UT steeds voortvarend opgepakt. De UT speelt hierbij een voortrekkersrol binnen het netwerk van Nederlandse universiteiten.
Rol en werkzaamheden van de RvT algemeen
De RvT houdt toezicht op het bestuur en beheer van de universiteit en daarmee op het handelen van het CvB. De RvT ziet erop toe dat het CvB bij de uitoefening van diens bevoegdheden de op de universiteit betrekking hebbende wetten, regelingen en richtlijnen alsmede de branchecode ‘Code goed bestuur universiteiten’ naleeft. Verder staat de RvT het CvB met advies bij. Daarnaast vervult de RvT de werkgeversrol voor het CvB. De RvT heeft tot taak: het benoemen, schorsen, ontslaan en vaststellen van de beloning van de leden van het CvB. In de samenstelling van het CvB heeft in 2024 geen wijziging plaatsgevonden.
De RvT heeft verder de taak om een accountant als bedoeld in artikel 393, eerste lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek aan te wijzen, die verslag uitbrengt aan de RvT. Hierin heeft in 2024 geen wijziging plaatsgevonden.
De RvT heeft in 2024 de gemeenschappelijke regeling, bedoeld in artikel 8.1 WHW, goedgekeurd voor de onderzoeksschool WTMC (wetenschap, technologie en moderne cultuur) waaraan naast de UT 8 andere universiteiten deelnemen.
De RvT heeft in 2024 vijf keer met het CvB vergaderd, in alle gevallen voorafgegaan door een intern overleg. Tijdens deze vergaderingen heeft de RvT zich gebogen over ontwikkelingen binnen de UT en het bredere maatschappelijke speelveld waarin het hoger onderwijs zich bevindt. De RvT heeft gesproken over beleidskeuzes, -uitvoering en de financiële gevolgen daarvan. Net als voorgaande jaren was er ook in 2024 geen sprake van besluiten, onderwerpen of transacties waarbij een persoonlijk (tegenstrijdig) belang van een RvT-lid een rol speelde.
De RvT heeft goedkeuring verleend aan de ontwerpbegroting 2025, het Spring Memorandum (kadernota) 2025-2029, het beheers- en bestuursreglement 2024, het budget en het LTSH-jaarplan strategische huisvesting (2025-2029) en het jaarverslag inclusief de jaarrekening 2023. Daarbij is onder andere aandacht geschonken aan de ontwikkelingen van de instroom van studenten, wetenschappelijke prestaties, personeel en de verschillende geldstromen. Ook heeft de RvT de in het jaarverslag beschreven risico’s met het CvB besproken en onderschrijft de RvT deze.
De RvT heeft in 2024 het CvB decharge verleend voor het in 2023 gevoerde beleid. De RvT heeft toegezien op het systeem van kwaliteitszorg (artikel 9.8, lid 1, sub h WHW, artikel 1.18 WHW) en op de rechtmatige verwerving en de doelmatige en rechtmatige bestemming en aanwending van middelen verkregen op grond van artikelen 2.5 en 2.6 WHW, artikel 9.8, lid 1, sub f WHW.
De RvT heeft op meerdere momenten (regulier) overleg gevoerd met de Universiteitsraad (UR). Tijdens deze overleggen werden verschillende aandachtspunten besproken, met name de onzekerheden op het gebied van financiën en de spanning tussen werkdruk en het realiseren van ambities. Hoewel de RvT nadrukkelijk een toezichthoudende en onafhankelijke rol heeft binnen de universiteit, is de RvT steeds aanspreekbaar geweest voor betrokkenen in en buiten de universiteit.
Uit de commissies van de RvT
De remuneratiecommissie
Onder leiding van de remuneratiecommissie, Sylvia Butzke, Matthias Wessling en diens vervanger Jan Kimpen, zijn de CvB leden Vinod Subramaniam en Machteld Roos herbenoemd voor een tweede termijn, respectievelijk als voorzitter en als Vice-Voorzitter, beiden per 1 september 2025.
Bij de beloning van de leden van het CvB en RvT worden de normen zoals gesteld in de Wet Normering Topinkomens (WNT) in acht genomen.
De auditcommissie
De auditcommissie bestaande uit Nienke Boersma & Rinke Zonneveld, is in 2024 vijf keer bijeengekomen. Reguliere onderwerpen die ter voorbereiding en advies voor de besluitvorming in de RvT zijn behandeld, waren onder meer het jaarverslag en de jaarrekening 2023, de jaarlijkse managementletter en het accountantsverslag van KPMG, het Spring Memorandum (kadernota) 2025-2029 met bijbehorende begroting, het LTSH-jaarplan en de periodieke managementrapportages. Met de accountant zijn onder meer de opvolging van diens adviezen op het gebied van interne beheersing besproken, waaronder de risico’s op het gebied van ICT.
De commissie kwaliteitszorg onderwijs en onderzoek (KOO)
Deze commissie bestaande uit Matthias Wessling en Jan Kimpen, ziet toe op (de vormgeving van) het systeem kwaliteitszorg van onderwijs en onderzoek. Deze commissie is in 2024 drie keer bijeengekomen. Standaard worden de uitkomsten uit externe onderwijs- en onderzoeksvisitaties besproken die in de desbetreffende periode aan de orde zijn geweest. Ook actuele zaken op het gebied van onderwijs en onderzoek zijn aan de orde geweest.
In het afgelopen jaar heeft de Universiteit Twente (UT) de werkwijze rondom kwaliteitsafspraken voortgezet zoals in voorgaande jaren. De beschikbare gelden vanuit de Wet Studievoorschotmiddelen (WSV) zijn op een verantwoorde en effectieve manier ingezet, met instemming van de medezeggenschap. We constateren dat de middelen ten goede zijn gekomen aan ambities ter bevordering van de onderwijskwaliteit, zoals vastgelegd in de kwaliteitsafspraken.
De kwaliteitsafspraken van de UT bevatten uitgebreide plannen en een gedetailleerde werkwijze voor de verantwoording ervan. Hierop heeft het NVAO-panel in 2019 positieve feedback gegeven. De UT heeft de Kwaliteitsafspraken uitgevoerd op de manier zoals voorgenomen in 2019. Gedurende de looptijd, na een interne evaluatie, is de verantwoording over de kwaliteitsafspraken op een hoger aggregatieniveau ingericht, minder gedetailleerd, maar nog steeds met betrokkenheid en instemming van de medezeggenschap.
De middelen zijn besteed aan kwaliteitsverhogende plannen voor onderwijs, met verschuiving van kleinere naar grotere projecten, die nog steeds relateren aan de oorspronkelijke ambities. De commissie KOO van de RvT erkent dat de UT dit op zorgvuldige wijze heeft gedaan. De oorspronkelijke plannen zijn aangepast, niet alleen qua omvang en budget, maar ook om beter aan te sluiten op de omstandigheden. Zo zijn middelen aangewend voor de uitbreiding van het studentendecanaat en voor het vergroten van de inzet van studentpsychologen.
De RvT heeft eveneens vastgesteld dat de faculteitsraden en UR instemming hebben gegeven voor de bestedingsplannen van de kwaliteitsgelden. Daarnaast hebben de faculteiten de participatie van studenten bij de ontwikkeling en evaluatie van deze plannen op een passende manier georganiseerd.
Over het algemeen is de commissie KOO van de RvT, goed geïnformeerd over en betrokken bij de kwaliteitszorgprocessen. De commissie is tevreden met de besteding van de kwaliteitsgelden. De interne evaluaties van de UT (gedurende en aan het einde van de looptijd) laten bovendien een toename in tevredenheid bij studenten zien op verschillende onderdelen waarvoor deze middelen zijn aangewend, zoals de studenttevredenheid over studentbegeleiding, docenten en faciliteiten. Hierbij wordt opgemerkt dat deze toename in tevredenheid niet uitsluitend aan deze middelen kan worden toegeschreven, aangezien de UT meer middelen in deze zaken heeft geïnvesteerd dan alleen met kwaliteitsgelden.
Tot slot
Het jaar 2024 heeft laten zien dat de (polariserende) dynamiek in de samenleving, op verschillende terreinen, ook invloed heeft op de UT als gemeenschap. Dat is onvermijdelijk.
De RvT heeft daarbij de indruk dat medewerkers en studenten zich in het algemeen tolerant en respectvol naar elkaar gedragen en dat er bij incidenten adequaat wordt gehandeld.
De RvT heeft dan ook veel waardering voor de grote inzet en betrokkenheid van alle medewerkers en studenten van de UT in het afgelopen jaar.
Enschede, juni 2025
De Raad van Toezicht:
Ir. Sylvia Butzke (voorzitter)
Ir. Nienke Boersma
Prof. dr. Jan Kimpen
Prof. dr. ing. Matthias Wessling
Drs. Rinke Zonneveld